Druga część wpisu, która dotyczy decyzji i postanowienia w procedurze administracyjnej.
Jeśli chcecie sobie przypomnieć część pierwszą, to zapraszam tutaj.
W treści decyzji administracyjnej nie powinno zabraknąć pouczenia o przysługujących stronie środkach prawnych, które informują adresata czy i w jakim trybie i terminie służy od decyzji odwołanie. Brak takiego pouczenia może skutkować brakiem biegu terminu do wniesienia środka odwoławczego. Co wiąże się z tym, że decyzja taka jest nieprawomocna. Decyzja powinna zostać podpisana z podaniem imienia, nazwiska, i stanowiska służbowego osoby uprawnionej do wydania decyzji. Brak podpisu pozbawia takie pismo charakteru decyzji administracyjnej.
Czasem w treści decyzji administracyjnej mogą znaleźć się inne składniki, nazwijmy je dodatkowe, jeżeli konieczność taka wynika z przepisów szczególnych – termin, warunek, klauzula odwołalności[22], lub rygor natychmiastowej wykonalności, jeśli jest to niezbędne dla ochrony życia i zdrowia ludzkiego, lub dla zabezpieczenia gospodarstwa narodowego przed ciężkimi stratami[23].
Podążając za NSA należy mieć na uwadze, że ”w wyniku ujednolicania procedur administracyjnych art. 107 kpa odnosi się do wszystkich postępowań, w których rozstrzygnięcie sprawy następuje przez wydanie decyzji administracyjnej. Jego § 1 określa elementy każdej decyzji, jako składniki minimalne, a §2 stanowi, że przepisy szczególne mogą określać także inne składniki, które powinna zawierać decyzja. Z przepisów tych bezspornie wynika, że w pozakodeksowych procedurach można jedynie uzupełniać, a nie zmieniać unormowania zawarte w art. 107§1 kpa, co bezwzględnie trzeba mieć na uwadze przy ich wykładni i stosowaniu”[24].
Zgodnie z normami prawnymi decyzja administracyjna powinna być wydana w formie pisemnej, wyjątkowo może być wydana ustnie[4]gdy przemawia za tym słuszny interes strony i kiedy nie jest to sprzeczne z przepisami prawa.
Strony mogą być również zawiadamiane o decyzjach i innych czynnościach organów administracji publicznej przez obwieszczenie lub inny zwyczajowo przyjęty sposób w danej miejscowości[25]. W takich sytuacjach treść i motywy decyzji powinny być utrwalone w formie protokołu lub adnotacji.
Wady decyzji administracyjnych
Decyzje administracyjne niestety nie są pozbawione wad.[26] W doktrynie utarł się podział na wady istotne i nieistotne decyzji administracyjnych. Wady istotne to te wady, których wystąpienie powoduje stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej- art. 156 kpa. Wady nieistotne, to ta kategoria wad, które nie mają wpływu na byt prawny decyzji-czyli błędy, pomyłki, braki, wskutek ich wystąpienia następuje uzupełnienie decyzji -art. 111§1 kpa, sprostowanie decyzji –art.111§1 i 113§1 kpa, lub wyjaśnienie wątpliwości co do treści decyzji – art. 113§2 kpa. W przypadku uzupełnienia decyzji rozstrzygnięcie organu
„powinno dotyczyć wszystkich żądań zgłoszonych przy wszczęciu postępowania, jak też wszystkich praw i obowiązków uregulowanych w prawie materialnym, o których ma się rozstrzygnąć w decyzji(…)rozstrzygnięcie musi być kompletne w ukształtowaniu wyniku sprawy i z tego powodu decyzja może wymagać uzupełnienia”[27].
Decyzja podlega wykonaniu z chwilą kiedy stanie się ostateczna – por. art. 130 kpa, w nielicznych jednak wypadkach istnieje możliwość wykonania decyzji nieostatecznych. Wykonanie decyzji nieostatecznej jest możliwe, kiedy jest ona zgodna z żądaniem wszystkich stron[28], kiedy podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy[29], oraz kiedy decyzji zostaje nadany rygor natychmiastowej wykonalności[30].
Podsumowując decyzję administracyjną
Podsumowując decyzja administracyjna jest aktem jednostronnym, zewnętrznym, skierowanym do konkretnego adresata w konkretnie oznaczonej sprawie indywidualnej. Decyzja administracyjna kończy postępowanie w danej instancji poprzez rozstrzygnięcie sprawy co do jej istoty lub zakończenie postępowania w inny sposób- na ten przykład umorzenie postępowania. Rozstrzyganie kwestii proceduralnych wynikających w toku postępowania nie wymaga decyzji administracyjnej.
Podstawa prawną decyzji administracyjnej są przede wszystkim przepisy prawa materialnego, ale również w grę wchodzą niektóre przepisy prawa procesowego- art.105 kpa. Adresatami decyzji administracyjnej są przede wszystkim strony biorące udział w postępowaniu administracyjnym. Decyzja skierowana do adresata, który nie jest stroną w postępowaniu administracyjnym skutkuje nieważnością takiej decyzji administracyjnej – art. 156§1 pkt 4 kpa. Każda decyzja administracyjna powinna zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne – wyjątki określa art. 107§i 5 kpa.
Należy pamiętać również o tym, że decyzja powinna być doręczona w formie pisemnej. Jeśli następuje to w inny sposób to należy to uwzględnić w formie adnotacji lub protokołu Decyzja administracyjna może być odwołana, lub tez może wpłynąć wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy w terminie 14 dni od doręczenia lub ustnego ogłoszenia. Stronie służy odwołanie od każdej decyzji wydanej w I instancji –art. 15 kpa i art. 127§1 kpa Na skutek wniesienia odwołania następuje wstrzymanie wykonania decyzji administracyjnej do czasu zakończenia postępowania odwoławczego.
Co to jest ochrona danych osobowych? – przeczytaj nasz artykuł!
Postanowienie administracyjne
Postanowienie, podobnie jak decyzja administracyjna jest „władczym aktem organu administracji publicznej o charakterze indywidualnym”[31]. Postanowienia są wydawane przez organ administracji publicznej. Regulują one poszczególne kwestie procesowe, które wynikają w toku postępowania, lecz nie rozstrzygają o istocie sprawy[32].
Występują jednak wyjątki i w tym przypadku, kiedy rozstrzygnięcie sprawy co do jej istoty przybiera formę postanowienia, a nie decyzji. Dobrym przykładem może być art. 106 kpa, który dotyczy zajęcia stanowiska przez organ. Zajęcie to następuje w formie postanowienia właśnie. Zatwierdzenie bądź odmowa zatwierdzenia ugody następuje w drodze postanowienia[33]. Poza tym w drodze postanowienia organ administracji publicznej umarza postępowanie lub też dokonuje odmowy wszczęcia postępowania. W pewnym zakresie postanowienie ma podobne skutki prawne jak decyzja administracyjna, z tą jednak różnicą, że decyzja załatwia sprawę, a postanowienie dotyczy zagadnień incydentalnych wynikłych w trakcie prowadzenia postępowania. Postanowień w danym postępowaniu może być wydanych kilka, natomiast decyzja może być tylko jedna. Podstawa prawna postanowień to przepisy prawa procesowego.
Adresatem postanowienia może być strona ogólnego postępowania administracyjnego, a także jego uczestnicy, czyli: świadkowie, biegli, lub inne osoby trzecie[34].
W treści postanowienia powinno znaleźć się oznaczenie organu administracji publicznej, czyli podanie nazwy organu, który wydał postanowienie oraz jego adres. Konieczna jest data wydania takiego postanowienia. Oznaczenie adresata, czyli podanie imienia i nazwiska adresata postanowienia. W treści postanowienia powinno znaleźć się rozstrzygnięcie, a także podstawa prawna, w oparciu o którą postanowienie zostało wydane. Tak jak w decyzji administracyjnej w postanowieniu musi znaleźć się uzasadnienie zarówno fatyczne jak i prawne. I tu chodzi tylko o te uzasadnienia na które służy stronie zażalenie. Poza tym uzasadnienie jest konieczne jeśli adresatowi postanowienia przysługuje skarga do sądu administracyjnego lub gdy postanowienie to wydane zostało na skutek zażalenia na postanowienie.
Oprócz powyższego w postanowieniu powinno być zawarte pouczenie czy i w jakim trybie służy na postanowienie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego. Konieczny jest także podpis postanowienia z imienia, nazwiska i stanowiska służbowego osoby uprawnionej do wydania postanowienia.
W doktrynie odnaleźć możemy podział postanowień z uwzględnieniem następujących kryteriów:
- Kryterium 1 – przedmiot rozstrzygnięcia. Tu mamy dwa rodzaje postanowień, tzw. postanowienia incydentalne, które dotyczą poszczególnych kwestii pojawiających się w toku postępowania. Postanowienia te ani nie rozstrzygają o istocie sprawy, ani też nie kończą postępowania w sprawie. Drugi rodzaj postanowień, występujących w ramach tego kryterium to postanowienia końcowe. Są to postanowienia, które kończą sprawę w danej instancji, przykładem jest tu postanowienie w sprawie zatwierdzenia ugody.
- Kryterium 2 – stosunek do żądania strony. Tu wyróżniamy postanowienia pozytywne i negatywne. Pozytywne zaspokajają żądania strony, negatywne- nie zaspokajają żądań stron, a wręcz nakładają na nie obowiązki.
- Kryterium 3 – zaskarżalność. Postanowienia według podziału w tym kryterium możemy zgrupować po stronie ostateczne i nieostateczne. Pierwsze są niezaskarżalne w trybie środków prawnych. Drugie są zaskarżalne w drodze zażalenia, w drodze odwołania od decyzji, w drodze skargi do sądu administracyjnego.
Postanowienia niezaskarżalne nie muszą być doręczane stronom na piśmie. Natomiast postanowienia, od których służy stronom zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego powinny być doręczone stronom na piśmie[35].
Postanowienia, które mogą być zaskarżone do sądu administracyjnego powinny być doręczone na piśmie, wraz z pouczeniem o dopuszczalności wniesienia skargi, a także z uzasadnieniem zarówno faktycznym jak i prawnym[36]. Wydanie postanowienia, powoduje, że staje się ono wykonalne. I ciekawostką jest, że wniesienie zażalenia na postanowienie nie wstrzymuje jego wykonania, jednakże organ wydający postanowienie może wstrzymać jego wykonanie kiedy uzna to za zasadne[37].
Tryb zaskarżania decyzji ma tzw. powszechny charakter. Wiąże się to z tym, że jeżeli przepis szczególny nie przewiduje innego rozwiązania, strona decyzji administracyjnej ma prawo odwołać się od każdej decyzji wydanej w I instancji[38]. Natomiast postanowienie staje się zaskarżalne w sytuacji konkretnego postanowienia kpa. Postanowienia, na które nie służy zażalenie, mogą być zaskarżone tylko w odwołaniu od decyzji[39]. Termin wniesienia odwołania od decyzji to 14 dni, zażalenie na postanowienie wnosi się w terminie 7 dni[40].
22 Zob. wyrok NSA z dnia 19 lutego 1998r., V SA 686/97, ONSA 1998, Nr 4, poz. 147
23 Zob. wyrok NSA z dnia 23 listopada 2004r., sygn. GSK 899/04, ONSAiWSA Nr 5/2004, poz. 99
24 Art. 14§2 kpa w zw. Z art. 109§2 kpa
25 Art. 49 kpa
26 Zob. wyrok NSA z dnia 8 kwietnia 1981r., SA 337/81, ONSA 1981, Nr 1, poz. 30
27 B. Adamiak, J. Borkowski, Postępowanie administracyjne i sądowoadministracyjne, Warszawa 2003r., s. 261
28 Art. 130§4 kpa
29 Art. 130§3 pkt 2 kpa
30 Art. 130§3 pkt 1 kpa w zw. Z art. 108§1 kpa
31 P.Przybysz, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz., Warszawa 2007, s. 268
32 Art. 123 kpa
33 Art. 119 kpa, 151§1 w zw. z art.126, art. 158§1 w zw. z art. 126 kpa
34 Art. 88 kpa
35 Art. 125§1 kpa
36 Art. 125§2kpa
37 Art. 143 kpa
38 Art. 15 kpa i art. 127 §1 kpa
39 Art. 142 kpa- jedyny niesamoistny środek zaskarżenia w ogólnym postępowaniu administracyjnym.
40 Art. 129§2 kpa, art. 141 kpa.
Materiał źródłowy
Adamiak B., J. Borkowski, Postępowanie administracyjne i sądowo-administracyjne, Warszawa 2003r.,
Kalina-Prasznic U., (red), Encyklopedia prawa, Warszawa 1999r.,
Przybysz P., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz., Warszawa 2007,
Konstytucja RP z 2.04.1997r., Dz.U. Nr 78, poz. 483,
Kodeks Postępowania Administracyjnego 14.06.1960r., Dz. U. 2000r, Nr 98, poz.1071
wyrok NSA z 22 października 1981r., sygn. I SA 2147/81
wyrok NSA z 28 sierpnia 1981r., sygn. SA/WR 87/81
wyrok NSA z 10 lutego 1981r., sygn. SA 910/80
wyrok WSA w Gliwicach z dnia 23 sierpnia 2007r, sygn. Akt IV SA/GL 1221/06, ZNNSA Nr 3 (18)/2008,
wyrok NSA z dnia 1 sierpnia 2001r., IV SA2171/99, LEX 54179
wyrok NSA z dnia 19 lutego 1998r., V SA 686/97, ONSA 1998, Nr 4, poz. 147
wyrok NSA z dnia 23 listopada 2004r., sygn. GSK 899/04, ONSAiWSA Nr 5/2004, poz. 99
wyrok NSA z dnia 8 kwietnia 1981r., SA 337/81, ONSA 1981, Nr 1, poz. 30
wyrok NSA z 10 czerwca 1994r., II SA 237/94, ONSA 1995r., Nr 3, poz. 111,
wyrok NSA z dnia 6 lutego 1981r., sygn. SA 819/80.
wyrok NSA z dnia 20 lutego 2001r., VSA1001/99,Lex 51257
wyrok NSA z 2 sierpnia 1995r., III SA 1225/94, ONSA 1996, Nr 3, poz. 135
uzasadnienie NSA z dnia 16 lipca 1982r.,sygn. SA WR. 220/82
uchwała NSA(7)z 13 października 2003r., OPS/5/03, ONSA 2004r.,Nr 1, poz.9,
postanowienie NSA z 12 stycznia 2000r., II SA/WR 499/99,OSP 2000r., Nr 12, poz. 182,
postanowienie NSA z 23 marca 1983r., II SA 116/83, ONSA 1983r., Nr 1, poz. 18,
wyrok SN z 21 października 1993r., III AZP 14/93, OSNC 1994r., Nr 3, poz. 51
uchwała Izby Cywilnej i Administracyjnej Sądu Najwyższego z 5 lutego 1988r., II AZP 1/88, OSPiKA 1989, z.3, poz. 59
uchwała SN z dnia 29 grudnia 1986r., sygn. III AZD 13/86
wyrok z 20 lipca 1981r., SA 1163/81 OSPiKA 1982r., Nr 9-10
Potrzebujesz profesjonalnej porady prawnej?
Posiadamy duże doświadczenie w sprawach z zakresu prawa pracy, czy prawa rodzinnego.
Zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią radcy prawnego Anna Wiktorowicz!
